Á að taka ákvörðunarvald úr höndum aðildarríkjanna og veita WHO miðstjórn fyrir allan heiminn
Leiðtogaráð ESB undirbýr nýjan alþjóðlegan heimsfaraldurssáttmála, sem ætlað er að ná til allra landa heims.
Aðaláhersla er lögð á miðstýringu allra ríkja heims, þegar Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin lýsir yfir nýjum heimsfaröldrum. WHO tekur virkan þátt í undirbúningi „miðstýringarverkfærisins.“
Þann 3. mars 2022 samþykkti leiðtogaráðið ákvörðun um að opna samningaviðræður um alþjóðlegan sáttmála um „forvarnir gegn heimsfaraldri, viðbúnað og viðbrögð“. Markmiðið er að kynna nýtt alþjóðlegt „verkfæri“ sem verður lagalega bindandi fyrir öll lönd, sem undirrita faraldurssáttmálann samkvæmt alþjóðalögum og byggir á lögum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar WHO.
Á vefsíðu Evrópuráðsins segir:
„Sáttmáli, samningur eða önnur alþjóðleg verkfæri eru lagalega bindandi samkvæmt alþjóðarétti. Samningur um forvarnir, viðbúnað og aðgerðir gegn heimsfaraldri, sem samþykktur er hjá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni (WHO) gerir löndum um allan heim kleift að efla getu og viðnám gegn heimsfaraldri í framtíðinni á landsvísu, í heimshlutum og í öllum heiminum.“
Alþjóðasáttmálanum er lýst þannig, að hann „tryggi fleiri stöðugar stjórnmálaskuldbindingar til langtíma á vettvangi heimsleiðtoga ríkja og ríkisstjórna.“ Því er einnig haldið fram, að með því að innleiða sáttmálann í öllum 194 aðildarríkjum WHO verði skilvirkara að „skilgreina skýr ferli og verkefni og efla aðstoð og stuðla að samþættingu heilbrigðismála á öllum sviðum sem máli skipta til frambúðar.“
Barátta gegn „fölskum upplýsingum“ og fullkomin stjórn á upplýsingum til almennings til að „auka traust“ á yfirvöldum
Í fyrstu tillögu sáttmálans er lögð áhersla á aukna eftirlitstækni og eftirlit með upplýsingaflæði og sagt, að eitt af markmiðunum sé að
„skapa grundvöll betri samskipta og upplýsinga til almennings. Nánar tiltekið getur slík tækni styrkt alþjóðlega samvinnu á ýmsum forgangssviðum, t.d. við eftirlit, viðvaranir og bein ígrip og einnig almennt til að bæta traust á alþjóðlega heilbrigðiskerfinu.“
Ennfremur er bent á að
„Falskar upplýsingar eru hættulegar trausti almennings og grafa undan lýðheilsunni. Til að endurheimta traust borgaranna þarf því að skipuleggja beinar aðgerðir og bæta flæði áreiðanlegra og nákvæmra upplýsinga og til að taka á fölskum upplýsingum á heimsvísu“.
Stafræn tækni og gervigreind að fullu nýtt til eftirlits t.d. með bólusetningum
Evrópuráðið vill einnig nota „stafræna tækni og nýstárlega gagnasöfnunartækni“ til að „styðja við samskipti í rauntíma, sem aftur kallar á hraðari viðbrögð.“
Einnig er talið mikilvægt að innleiða hnattræna samræmda nálgun, þar sem læknisfræðilegar lausnir eins og bóluefni stuðla að „sameiginlegu heilsuöryggi“.
Aðalritari WHO Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus og forseti leiðtogaráðs Evrópusambandsins, Charles Michel, vöktu þegar athygli á hugmyndinni um alþjóðlegan heimsfaraldurssáttmála þann 30. mars 2021, sem á að byggja á lærdómi af Covid-19 heimsfaraldrinum:
„Það koma aðrir heimsfaraldrar og önnur meiriháttar neyðartilvik. Spurningin er ekki hvort heldur hvenær. Við þurfum að vera betur í stakk búin til að spá, fyrirbyggja, greina, meta og bregðast við á áhrifaríkan og samræmdan hátt gegn heimsfaröldrum. Í því skyni teljum við, að þjóðir eigi að vinna saman að nýjum alþjóðlegum sáttmála um viðbúnað og viðbrögð við heimsfaraldri.“
Milliríkjasamninganefndin, sem vinnur að samningi „alþjóða verkfærisins“ mun halda næsta fund sinn 1. ágúst 2022. Skýrsla verður send til 76. þings WHO árið 2023 og búist við, að þetta nýja „stjórntæki“ verði samþykkt í síðasta lagi 2024.
Hér að neðan má sjá bráðabirgðaskýrslu á ensku um starf undirbúningsnefndar fyrir breyttum lögum og skipulagi á heimsvísu vegna faraldar og einnig uppkast að bæklingi um stafrænan bólupassa fyrir alla jarðarbúa.
